Manifesto

ПРИСТОЈНА РАБОТА
За регионот на Западен Балкан

Препознавајќи ја итната потреба за решавање на неодложните работни и социјални прашања кои преовладуваат во регионот на Западен Балкан, ние, долупотпишаните организации, стоиме обединети во нашата заложба за промовирање пристојна работа за сите. Земјите од Западен Балкан се справуваат со низа меѓусебно поврзани предизвици кои ја поткопуваат благосостојбата на работниците и стабилноста на нашите општества. Овие предизвици вклучуваат:

1. Сиромаштија: Распространетата сиромаштија останува значајна грижа во нашиот регион, бидејќи голем дел од населението се бори да ги задоволи своите основни потреби. Оваа ситуација ја продолжува нееднаквоста и го попречува општествениот напредок.

2. Ниски плати: Многу работници во Западен Балкан се соочуваат со товарот на несоодветни плати, што не им обезбедува достоинствен животен стандард. Ниските плати не само што придонесуваат за сиромаштија, туку и ја зачувуваат социјалната неправда.

3. Работни места со слаб квалитет: значителен дел од работната сила во нашиот регион е заробена во несигурно вработување кое се карактеризира со неформалност, недостаток на социјална заштита и ограничени изгледи за напредување во кариерата. Овие неквалитетни работни места придонесуваат за циклусот на сиромаштија и ги спречуваат работниците да го реализираат својот целосен потенцијал.

4. Нестабилна и небезбедна работа: Нестабилноста стана норма за многу работници, со мала или никаква сигурност за вработување, ограничен пристап до социјална заштита и опасни работни услови. Оваа експлоатирачка средина ја загрозува безбедноста, благосостојбата и идните изгледи на работниците.

5. Зависност од странски директни инвестиции: Иако странските директни инвестиции можат да играат улога во економскиот развој, забележуваме загрижувачки тренд на прекумерно потпирање на таквите инвестиции во нашиот регион. Ова потпирање создава ранливост, бидејќи компаниите често даваат приоритет на профитот пред правата на работниците, што доведува до експлоататорски практики и ограничена локална контрола врз економското одлучување.

6. Трка до дното: интензивната конкуренција меѓу земјите за привлекување инвестиции резултираше со трка до дното, каде што владите и компаниите се впуштаат во дерегулација, намалување на работните стандарди и слабеење на социјалната заштита. Оваа трка ги поткопува правата на работниците, го продолжува несигурното вработување и ја задушува можноста за одржлив развој.

Во светлината на овие предизвици, ние сме обединети во нашата посветеност за постигнување пристојна работа за сите во Западен Балкан. Цврсто веруваме дека регионалната соработка и солидарноста се од суштинско значење за ефикасно решавање на овие прашања. Ги повикуваме владите, локалните власти, синдикатите и компаниите кои работат во нашиот регион да ни се придружат во следните напори:

1. Плати доволни за живот: Владите мора да се погрижат сите работници да добиваат плата што им обезбедува пристоен животен стандард. Компаниите мора да се обврзат на фер и правично наградување, вреднувајќи ги придонесите на нивната работна сила. Ова бара прераспределба на богатството и воспоставување фер и правични системи на наградување кои даваат приоритет на благосостојбата на работниците пред корпоративниот профит. Работниците треба да заработуваат доволно за да ги задоволат нивните основни социјални и егзистенцијални потреби, како за себе, така и за нивните семејства.

2. Социјална заштита: Владите треба да имплементираат робусни системи за социјална заштита кои ги заштитуваат правата на работниците, но исто така и даваат приоритет на улогата на образованието и обуката за вештини. Овие системи треба да обезбедат универзален пристап до здравствена заштита, образование и соодветни пензии, заштита од невработеност и други ризици и да ја развиваат економијата на начин што ќе овозможат создавање висококвалитетни работни места и развој на висококвалификувана работна сила. Овие заштити мора да се прошират на сите работници, вклучително и оние во неформалниот и мигрантскиот сектор, гарантирајќи ги нивните права, безбедност и пристап до социјална сигурност.

3. Работнички права: Владите мора да ги спроведуваат и зајакнат законите за работни односи, гарантирајќи слобода на здружување, колективно договарање и да се вклучат во промовирање инклузивен социјален дијалог. Компаниите мора да ги почитуваат правата на работниците, вклучително и правото на колективно организирање и договарање. Компаниите мора да ја почитуваат и да им дадат приоритет на благосостојбата на своите вработени, обезбедувајќи безбедни и инклузивни работни места.

4. Инклузивни работни политики за сите: Признавајќи ја важноста од справување со работните предизвици поврзани со пол, младост, старост, етничка припадност или попреченост, владите треба да имплементираат сеопфатни и инклузивно дизајнирани системи за социјална заштита. Овие системи не само што треба да ги заштитат правата на сите работници, туку треба да се занимаваат и со прашања како што се разликите во платите, нееднаквите можности и учеството на поединци од различно потекло во неформалниот труд. Тие мора да дадат приоритет на универзалниот пристап до здравствена заштита, образование и соодветни пензии за секого, гарантирајќи еднаквост во пристапот и придобивките без оглед на полот, возраста или етничкото потекло. Лицата со попреченост треба да имаат разумно сместување, заштита од дискриминација и пристап до услуги за поддршка за целосно учество во работната сила. Почитувањето на овие работнички права за сите поединци не само што ја промовира социјалната еднаквост, туку и поттикнува инклузивни и разновидни работни места кои имаат корист на општеството како целина.

5. Одржлив развој: Политиките и инвестициите треба да имаат приоритет на одржливиот и инклузивен развој, со фокус на создавање работни места, иновациите и зелената економија. Овој пристап мора да поттикне можности за пристојна работа, да ги заштити правата на работниците и да обезбеди праведна транзиција кон одржлива иднина.

6. Иновации и технологија: Владите треба да се одлучат за диверзификација и демократизација на изворите на знаење за да можат да ја користат технологијата за намалување на социјалната и економската нееднаквост. Техничкиот развој треба да биде одговорен и правичен со цел да се користи за напредок во здравствената заштита, пошироки образовни можности, отворање работни места и подобрена испорака на севкупни социјални услуги.

7. Демократско управување и учество: Повикуваме на транспарентно и одговорно владеење, промовирајќи го активното учество на работниците и граѓанското општество во процесите на донесување одлуки кои ги обликуваат работните политики и обезбедуваат социјална правда. Владите мора да им дадат приоритет на потребите и гласовите на нивните граѓани пред корпоративните интереси.

8. Регионална соработка и солидарност: Земјите од Западен Балкан треба да ја зајакнат регионалната соработка, споделувајќи ги најдобрите практики, знаење и ресурси за да се справат со заедничките работни предизвици. Ние се залагаме за стратегии за економска диверзификација кои промовираат одржлив развој и ја намалуваат зависноста од странски инвестиции. Регионалната солидарност меѓу работниците, синдикатите и граѓанските организации е клучна за унапредување на пристојната работа во целиот регион.

Цврсто веруваме дека со прифаќање на овие заеднички позиции и заедничка работа, можеме да изградиме регион каде секој работник ќе ужива пристојна работа, достоинство и социјална правда. Ги покануваме сите засегнати страни да ни се придружат во нашиот напор да создадеме посветла иднина за Западен Балкан, каде што работничките права и социјалната благосостојба се во првите редови на нашиот колективен стремеж за напредок.

Септември, 2023